Krasnostawski Dom Kultury

Jeszcze w połowie XIX wieku grunty zespołu należały do pobliskiej krasnostawskiej parafii rzymskokatolickiej pw. św. Franciszka Ksawerego. Dawny dwór, wzniesiony został w I poł. XIX w. Wybudowany jest w stylu klasycystycznym, zwrócony frontem na południe. Drewniany o konstrukcji zrębowej na rzucie prostokąta. Otynkowany i podpiwniczony, z czterokolumnowym portykiem od frontu W 1865 r. władze carskie dokonały konfiskaty majątku, który przeszedł pod władanie Skarbu Imperium – a konkretnie władz guberni. Został on oddany w dzierżawę w pierwszej kolejności rodzinie Dziewickich, którzy mieszkali w Krasnymstawie przez wiele lat. Po pobycie rodziny Dziewickich została w naszym mieście pamiątka w postaci skromnej budowli. Jest nią grób rodzinny na krasnostawskim cmentarzu parafialnym. Ostatnimi dzierżawcami była rodzina Radomyskich. Henryk Radomyski pełnił funkcję Burmistrza Krasnegostawu. Został on aresztowany przez Niemców i zamordowany na Zamku Lubelskim w lutym 1942 r. Po 1944 r. ziemia dworska została rozparcelowana, a zabudowania przekazywano w zarząd różnym instytucjom. Majątek rządowy „Starostwo Krasnostawskie” składał się przed wojną z dwóch folwarków: „Starostwo”, na terenie którego stał dwór oraz folwarku „Rońsko”. Obecnie dworek został poddany gruntownemu remontowi i od października 2015 r. stanowi siedzibę Centrum Integracji Społecznej.

Obiekty zajmowane obecnie przez sale wystawowe Muzeum Regionalnego w Krasnymstawie niegdyś były częścią dużego kompleksu klasztornego w którym rezydowali jezuici. Kolegium pojezuickie wzniesiono w latach 1695 – 1741 jednocześnie z kościołem, tworząc obszerny czworobok z dziedzińcem wewnątrz. Do Krasnegostawu Jezuici sprowadzeni zostali z inicjatywy biskupa chełmskiego, Stanisława Święcickiego.. Inwestycję budowy kolegium, z większymi lub mniejszymi problemami, prowadzono do roku 1704, kiedy to, podczas wielkiej wojny północnej, Krasnystaw został zajęty przez szweckie wojska pod dowództwem gen. Stenbocka. Wydaje on rozkazy dewastacji i podpaleń miasta w tym budowanego kolegium. W 1708 r. położony został kamień węgielny pod nowe kolegium i rozpoczęto prace budowlane. Dopiero po ustaniu wojen i grabieży w 1717 r. do prac remontowych i budowlanych przy rezydencji i szkołach przystąpiono z większą intensywnością. W 1720 r. dotychczasową rezydencję podniesiono do rangi kolegium. W pierwszej połowie XVIII wieku przebywał w nim przez wiele lat jeden szczególnie uzdolniony i pracowity zakonnik - Kasper Niesiecki. Jego pasją było zbieranie informacji o polskich rodach szlacheckich i magnackich. Efektem jego mozolnej ponad 20 letnich pracy naukowej stało się cztero-tomowe dzieło, którego skrócona nazwa brzmi  „Korona Polska”. Obecnie to dzieło jest podstawą do prac heraldycznych. Krasnostawskie kolegium zakończyło działalność w roku 1773 po likwidacji zakonu jezuitów przez papieża Klemensa IV. Po kasacie zakonu wszystkie placówki przeszły na własność Skarbu Państwa i miały zostać przeznaczone na kształcenie i wychowanie młodzieży. Po przejęciu gmachu kolegium przez Komisję Edukacji Narodowej założono w nim trzyklasową szkołę. Kościół został  zamieniony w 1776 r. na kościół katedralny i przejęty przez biskupa chełmskiego. W 1780 r. w wyniku kłopotów finansowych władze KEN przekazały biskupowi chełmskiemu budynki pojezuickie, który to w roku następnym scedował wszystkie prawa własnościowe na kapitułę. W rękach biskupa zostały jedynie dwa domy murowane, z których jeden stojący tuż przy kościele nazywany jest odtąd pałacykiem biskupim. W 1811 roku władze wojskowe w dawnym kolegium ulokowały szpital wojskowy. W okresie międzywojennym (1918-1939) w skrzydle zachodnim kolegium znajdowało się kino, resztę obiektu zamieszkiwały rodziny wojskowych. W czasie okupacji niemieckiej podczas II Wojny Światowej stacjonował tutaj garnizon niemiecki. W 1943 r. liczył on około 700 żołnierzy, ponieważ stacjonował tu batalion żołnierzy czekających na skierowanie na front po wyleczeniu ran. Po drugiej wojnie światowej do budynku dawnego kolegium wprowadzono urzędy miejskie, utworzono mieszkania i magazyny żywnościowe. Od 1958 roku część piętra w skrzydle środkowym i sala biblioteczna przystosowane zostały do celów muzealnych. Inicjatorem utworzenia muzeum był Józef Nikodem Kłosowski, który w 1930 r. na łamach "Wsi krasnostawskiej" rozpoczął akcję gromadzenia eksponatów. Organizatorem i pierwszym kierownikiem Muzeum powstałego w 1954 r. został Zygmunt Tokarzewski - nauczyciel plastyki, regionalista, żołnierz AK. Muzeum posiada blisko 13 000 eksponatów z dziedziny archeologii, historii, numizmatyki, etnografii, chmielarstwa i piwowarstwa oraz sztuki dawnej i sakralnej. W muzeum można między innymi zejść do odremontowanych podziemi stanowiących namiastkę dawnego systemu istniejących pod miastem lochów i korytarzy, a także obejrzeć pozostały kawałek średniowiecznych murów miejskich. W jednym z pomieszczeń (dawnym refektarzu) znajdują się rokokowe freski z I poł. XVIII w. W 1973 r. rozpoczęto gromadzenie księgozbioru fachowego, co doprowadziło do utworzenia biblioteki muzealnej, liczącej obecnie ponad 6 000 woluminów. Od dnia 2 sierpnia 2006 r. do 30 kwietnia 2008 roku w budynku kolegium przeprowadzono remonty wraz z odtworzeniem pierwotnego kształtu dachów kolegium. W trakcie prac przeprowadzono rozbiórkę wszystkich wtórnych elementów i ścianek działowych istniejących w każdym z pomieszczeń lokatorskich. Przywrócono poziom terenu w obrębie wirydarza i murów zewnętrznych. Od 2008 r. oprócz muzeum mieści się tutaj również  Powiatowa Biblioteka Publiczna oraz Młodzieżowy Dom Kultury. www.muzeumkrasnystaw.pl wirtualnezwiedzanie.muzeumkrasnystaw.pl

Przed wybuchem I wojny światowej, miejsce gdzie obecnie usytuowany jest budynek Krasnostawskiego Domu Kultury nie było zabudowane. Na pustym placu pod koniec 1915 r. Austriacy urządzili ogrodzony siatką i drutem kolczastym park paliwowy. Obiekt jest doskonale widoczny na austriackim planie Krasnegostawu z 1918 r. Najprawdopodobniej w 1938 r. na posesji przy ówczesnej ul. Lubelskiej w miejscu zlikwidowanego składu paliw, z inicjatywy Stowarzyszenia Kupców Krasnostawskich, rozpoczęto budowę murowanego piętrowego budynku z przeznaczeniem na siedzibę Klubu Kupca. Budynek posiadał piwnice, a zaprojektowany został przez lubelskiego inżyniera Stanisława Podkowę. Budynek miał bardzo oryginalne kształty, albowiem jego rogi stanowiły okrągłe przeszklone dwie baszty. Z początkiem 1941 r. obiektem zainteresowali się Niemcy, którzy w latach 1941 – 1944 użytkowali go, uprzednio adaptując jego pomieszczenia do składowania różnych materiałów. Okresowo koszarowało w nim także wojsko niemieckie. Faktycznie pierwszy lokal o zwyczajowej nazwie „Dom Kultury” funkcjonował w Krasnymstawie najprawdopodobniej już od późnej jesieni 1944 r. Poddano go prowizorycznemu remontowi, by stworzyć w nim pomieszczenia dla pracy Referatu Kultury i Sztuki Powiatowej Rady Narodowej w Krasnymstawie utworzonej 14 sierpnia 1944 r. Wczesną wiosną 1945 r. w „Domu Kultury” powołano do życia Powiatową Bibliotekę Publiczną, której kierowniczką została nauczycielka Maria Kosiarska. W 1947 r. biblioteka posiadała 2547 książek. W lipcu 1970 r. bibliotekę przeniesiono do obszernego i nowoczesnego lokalu na piętrze przy ul. Okrzei 23. Fakt powołania zarządu na początku 1953 r., należy przyjąć za datę rozpoczęcia pracy Domu Kultury w Krasnymstawie, którego nazwę wkrótce przemianowano na Powiatowy Dom Kultury. Do wyremontowanej placówki przeniesiono także kino. Przyjęcie placówki pod budżet miasta w 1975 r. skutkowało zmianą jego nazwy na Krasnostawski Dom Kultury. Jego pierwszym dyrektorem (już nie kierownikiem) został Tadeusz Kiciński. W ramach działalności własnej u schyłku lat siedemdziesiątych w KDK funkcjonowało 17 klubów, zespołów i kół tematycznych zrzeszających w sumie 520 osób. W ciągu roku odbywało się około 200 różnego rodzaju imprez. Coraz bardziej kwitła sztuka ludowa. Stopniowo rozpoczętą przebudowę wstrzymano z uwagi na stan wojenny. W pierwszych kilkunastu dniach jego trwania w pomieszczeniach KDK skoszarowano funkcjonariuszy ZOMO. Z końcem 1981 r. goście w mundurach zostali wykwaterowani. W tym czasie placówka nie prowadziła działalności albowiem aż do połowy stycznia 1982 r. w większości instytucji życia społecznego była ona zakazana. W 1983 r. na nowo ruszyły zaplanowane cztery lata wcześniej prace budowlane. Własnym sumptem pracownicy stworzyli pomieszczenie na kawiarenkę, która funkcjonowała niemalże aż do końca lat dziewięćdziesiątych. 18 kwietnia 1985 r. nastąpił kompleksowy odbiór wykonanych prac budowlanych i instalacyjnych pierwszego etapu polegającego na modernizacji obiektu. 1 września 1987 r. doszło  do utworzenia szkoły muzycznej w dobudowanym skrzydle KDK, która początkowo była filią szkoły w Chełmie. Wielkim orędownikiem utworzenia tej placówki był prof. dr hab. Mariusz Dubaj, który został jednym z pierwszych nauczycieli muzyki. Z dniem 1 stycznia 1990 r. krasnostawską filię szkoły muzycznej przemianowano na Państwową Szkołę Muzyczną I stopnia. Odnowiony obiekt KDK stwarzał możliwości rozwoju placówki. Wykorzystał je nowy dyrektor Andrzej Leńczuk, z którego inicjatywy w latach 1993 – 1994 doszło do powstania Chóru Krasnostawskiego Domu Kultury oraz Młodzieżowej Orkiestry Dętej. W 1991 r. dyrektor Leńczuk zainicjował koncerty „Gloria Vitae” w kościele pw. św. Franciszka Ksawerego. Czas i postęp techniczny nieuchronnie dematerializuje wszystko to, co jeszcze do niedawna było piękne i nowoczesne. Tak też było z domem kultury. Wiosną 2011 r. rozpoczął się od dawna oczekiwany kompleksowy remont i modernizacja obiektu KDK. Przedsięwzięcie zaprojektowano z najnowocześniejszymi rozwiązaniami.  Dzięki temu Krasnostawski Dom Kultury po 59 latach od swojego powstania zyskał nowe oblicze, budzące podziw w całym regionie. Wyremontowana i nowoczesna sala widowiskowa oferuje 219 widzom nie tylko najnowszą technologię wyświetlania obrazu w 3D, ale również zaawansowane nagłośnienie i oświetlenie. Do dyspozycji jest też profesjonalna scena teatralna wraz z zapleczem. Oficjalne otwarcie nowego Krasnostawskiego Domu Kultury nastąpiło 9 października 2012 r. Obecnie w KDK można zobaczyć filmy w najwyższej cyfrowej jakości, obejrzeć spektakle teatralne lub operetki czy wysłuchać koncertów najlepszych polskich artystów. KDK aktualnie prowadzi edukację kulturalną dla wszystkich grup wiekowych – dzieci, młodzieży i dorosłych. Aktualnie jest to ponad 20 różnorodnych form aktywności. Wśród stałych form pracy przewagę mają formy kreatywne, w których uczestnicy mogą doskonalić określone umiejętności twórcze (m.in. taniec ludowy, plastyka, rękodzieło, różne formy muzyczne, zajęcia wokalne czy teatralne) oraz pogłębiać wiedzę z danego zakresu zainteresowań (regionalizm, fotografia, sztuka filmowa). W KDK działają zespoły, koła i kluby. Przy KDK działają również stowarzyszenia. KDK jest organizatorem kilkudziesięciu imprez o zasięgu od lokalnego do ogólnopolskiego, z których największa to Ogólnopolskie Święto Chmielarzy i Piwowarów „Chmielaki Krasnostawskie”. Od 2010 roku funkcję Dyrektora Krasnostawskiego Domu Kultury pełni Damian Kozyrski. www.kultura.krasnystaw.pl